Uiergezondheid in cijfers: de resultaten van MCC-onderzoek in 2024
In het geaccrediteerde melklaboratorium van MCC-Vlaanderen worden tankmelk- en kwartiermonsters geanalyseerd om mastitisverwekkers te identificeren. De inzichten uit deze analyses helpen melkveehouders bij het handhaven van de hoge kwaliteitsnormen voor melkproductie. In dit artikel delen we de resultaten van de analyses van 2024
Resultaten tankmelkmonsters
Uit de tankmelkmonsters die in 2024 in het labo van MCC werden onderzocht met de PathoProof PCR-analyse, blijkt dat voornamelijk omgevingsgebonden bacteriën aanwezig zijn. Dit geldt vooral voor streptokokken, zoals Streptococcus uberis (aangetroffen in 68% van de monsters) en Streptococcus dysgalactiae (51,2%). Ook enterokokken werden in bijna de helft van de monsters gedetecteerd (48,7%). Daarnaast blijft de meer koegebonden Staphylococcus aureus een aandachtspunt en zien we opnieuw een stijging van Streptococcus agalactiae, een trend die ook in andere landen wordt waargenomen. Verder werd regelmatig het bèta-lactamase gen (blaZ) gedetecteerd, een gen dat verantwoordelijk is voor penicilline-resistentie. Dit is klinisch relevant bij infecties met stafylokokken.
Tabel 1: Resultaten 2024 van tankmelkmonsters geanalyseerd met de PathoProof TM (PCR)
| Mastitisverwekkende kiemen | % |
| Corynebacterium bovis | 16,5% |
| Enterococcus species | 48,7% |
| Escherichia coli | 31,7% |
| Gist | 25,5% |
| Klebsiella species | 9,3% |
| Mycoplasma bovis | 1,3% |
| Mycoplasma species | 9,4% |
| Prototheca species | 4,3% |
| Serratia marcescens | 3,2% |
| Staphylococcus aureus | 47,0% |
| Niet-aureus stafylokokken | 32,9% |
| Streptococcus agalactiae | 6,1% |
| Streptococcus dysgalactiae | 51,2% |
| Streptococcus uberis | 68,0% |
| Trueperella pyogenes | 27,8% |
| Negatief | 4,3% |
| Resistentie-gen | |
| Bèta-lactamase gen | 23,8% |
Resultaten kwartiermonsters
Monsters die worden ingestuurd naar het MCC-labo kunnen zowel afkomstig zijn van attentiekoeien (indicatie van subklinische mastitis) als van koeien met een zichtbare afwijking in de melk van het kwartier of in het kwartier zelf (indicatie van klinische mastitis). Hieronder vind je de resultaten van 2024 voor elk van deze types monsters.
Tabel 2: Verdeling van de kwartiermonsters ingestuurd in 2024 voor mastitisonderzoek.
| Bacteriologisch cultuur subklinische mastitis (attentiekoeien) | Bacteriologisch cultuur klinische mastitis | |
| Totaal aantal monsters ingestuurd | 10.034 | 6.489 |
| Waarvan aerobe cultuur positief | 6.736 | 5.180 |
| Waarvan aerobe cultuur negatief | 3.298 | 1.309 |
Monsters die worden ingestuurd als indicatie van subklinische mastitis zijn afkomstig van attentiekoeien, dus verhoogd in celgetal maar zonder zichtbare afwijkingen in de melk zoals vlokken of afwijkingen aan de uier, bijvoorbeeld opzettingen. De belangrijkste mastitisverwekkers zijn Streptococcus uberis, Staphylococcus aureus en niet-aureus stafylokokken. Deze laatste groep van bacteriën wordt vaak teruggevonden, maar is minder relevant als mastitisverwekker omdat dit soort bacteriën tot de minor (weinig schadelijke) behoort. Opvallend is dat ongeveer een derde van de ingestuurde melkmonsters gecontamineerd (= vervuild) is, wat een diagnose uitsluit. Een cijfer dat we de laatste jaren helaas niet zien dalen (in 2023 ging het nog om een kwart van de monsters). Daarom is het cruciaal om in te zetten op een correcte en hygiënische monstername.
Monsters ingestuurd als indicatie van klinische mastitis zijn afkomstig van koeien met een zichtbare afwijking in de melk van het kwartier of in het kwartier zelf. De belangrijkste mastitisverwekkers in deze categorie zijn Escherichia coli, Streptococcus uberis, Staphylococcus aureus en Streptococcus dysgalactiae. Ook hier worden niet-aureus stafylokokken vaak gevonden. De cijfers tonen aan dat van de in totaal 6 melkmonsters slechts 1 ervan gecontamineerd is, wat een beter cijfers is dan bij de subklinische monsters. Dit kan wellicht worden verklaard door het feit dat bij koeien met klinische mastitis meestal slechts 1 kwartier is aangetast en wordt bemonsterd. Toch is dit nog steeds een aanzienlijk aantal en dus vatbaar voor verbetering.
Tabel 3: Resultaten 2024 kwartiermonsters geanalyseerd d.m.v. kweek (aerobe cultuur) met de vijf meest voorkomende kiemen in vet aangeduid.
| 2024 | Bacteriologisch cultuur subklinische mastitis (attentiekoeien) | Bacteriologisch cultuur klinische mastitis | ||
| Aantal positieve monsters | % | Aantal positieve monsters | % | |
| Mastitisverwekkende kiemen | ||||
| Aerokokken | 144 | 2,1% | 82 | 1,6% |
| Andere bacteriën | 25 | 0,3% | 45 | 0,8% |
| Bacillus species | 234 | 3,5% | 228 | 4,4% |
| Corynebacterium species | 292 | 4,3% | 128 | 2,5% |
| Enterobacter species | 25 | 0,4% | 53 | 1,0% |
| Enterokokken | 322 | 4,8% | 226 | 4,4% |
| Escherichia coli | 147 | 2,2% | 1020 | 19,7% |
| Gisten | 152 | 2,3% | 118 | 2,3% |
| Klebsiella species | 42 | 0,6% | 103 | 2,0% |
| Lactokokken | 72 | 1,1% | 65 | 1,3% |
| Niet-aureus stafylokokken | 1.994 | 29,6% | 976 | 18,8% |
| Pasteurella species | 28 | 0,4% | 23 | 0,4% |
| Prototheca species | 17 | 0,3% | 20 | 0,4% |
| Pseudomonas species | 14 | 0,2% | 59 | 1,1% |
| Schimmels | 10 | 0,1% | 24 | 0,5% |
| Serratia species | 88 | 1,3% | 104 | 2,0% |
| Staphylococcus aureus | 387 | 5,7% | 409 | 7,9% |
| Streptococcus agalactiae | 18 | 0,3% | 43 | 0,8% |
| Streptococcus dysgalactiae | 238 | 3,5% | 284 | 5,5% |
| Streptococcus uberis | 733 | 10,9% | 854 | 16,5% |
| Trueperella pyogenes | 11 | 0,2% | 40 | 0,8% |
| Polybacterieel | 2.181 | 32,4% | 891 | 17,2% |
In 2024 zijn er voor subklinische mastitis 6.736 aerobe cultuur positieve monsters teruggevonden met 1 of meer kiemen (in 2023 waren er dat 6.214), voor klinische mastitis waren er dat 5.180 (t.o.v. 5.103 in 2023). Van zodra er 3 of meer kiemen in een monster gevonden worden, wordt een monster beschouwd als polybacterieel. Dit is meestal het gevolg van fouten bij monstername of het feit dat het monster niet correct bewaard werd vooraleer het onderzocht kon worden. Veel conclusies kan men uit deze polybacteriële monsters bijgevolg niet trekken.
Heb je vragen over jouw bacteriologische uitslag?
Contacteer in de eerste plaats jouw dierenarts: aangezien hij een goed beeld heeft van de uiergezondheid op jouw bedrijf, kan hij haalbare maatregelen voorstellen. Daarnaast kan je met je vragen uiteraard ook altijd terecht bij de medewerkers van MCC, via telefoon op 078 15 47 10 of via mail naar info@mcc-vlaanderen.be.
> Wil je zelf bacteriologisch onderzoek aanvragen? Dat kan via het formulier DIAGNOSTIEK MELK.
> Hoe kom je te weten welke koeien in aanmerking komen voor bacteriologisch onderzoek? Via IMA (Individuele Melk Analyse) krijg je de nodige celgetal-informatie om de juiste keuze te kunnen maken. Meer informatie over IMA vind je op deze pagina.
>> Meer lezen: verder op onze website vind je een uitgebreid overzicht van de resultaten van mastitisonderzoek van 2024 in vergelijking met de resultaten van 2023: klik hier voor de vergelijking.
